Chương XIV

BƯỚC PHÁT TRIỂN MỚI CỦA CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN NƯỚC TA

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đoàn và quá trình triển khai các Chương trình hành động của Đoàn và tuổi trẻ Việt Nam tham gia phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã bước đầu thu được những kết quả đáng khích lệ.

Công cuộc đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, qua 10 năm thực hiện, đã đem lại những chuyển biến sâu sắc trong cục diện đất nước: ổn định chính trị được giữ vững, quốc phòng, an ninh được củng cố, nhịp độ phát triển kinh tế được đẩy nhanh, đời sống của nhân dân được cải thiện, dân chủ xã hội được mở rộng, khối đại đoàn kết dân tộc được tăng cường, quan hệ đối ngoại phát triển mạnh, phá vỡ thế bị bao vây, cô lập, mở rộng quan hệ hợp tác và tham gia tích cực vào đời sống cộng đồng các nước trong khu vực và trên thế giới. Mặt khác, vẫn còn những tồn tại và yếu kém, những nguy cơ và thách thức cần phải vượt  qua nhằm đưa đất nước ta tiếp tục phát triển mạnh mẽ theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh đó, từ ngày 28-6 đến ngày 1-7-1996, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII Đảng Cộng sản Việt Nam đã tiến hành tại Hà Nội,  Đại hội Đảng lần thứ VIII đã đánh giá đúng đắn những kết quả to lớn, toàn diện của công cuộc đổi mới đất nước, chỉ rõ những khuyết điểm và yếu kém, nêu lên những thách thức và yêu cầu mới đối với sự nghiệp cách mạng nước ta trong giai đoạn mới. Đánh giá tổng quát kết quả 10 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện và 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VII; Đại hội Đảng VIII đã khẳng định: “Công cuộc đổi mới trong 10 năm qua đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan  trọng. Nhiệm vụ do Đại hội VII đề ra cho 5 năm 1991-1995 đã được hoàn thành về cơ bản”.

Nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, nhưng một số mặt còn chưa vững chắc.

Nhiệm vụ đề ra cho chặng đường đầu của thời kỳ quá độ là chuẩn bị tiền đề cho công nghiệp hoá đã cơ bản hoàn thành cho phép chuyển sang thời kỳ mới đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đại hội đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới là : “Tiếp tục nắm vững hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá là xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất - kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và tinh thần cao, quốc phòng, an ninh vững chắc, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Từ nay đến năm 2020, phải ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp”. Về thanh niên và công tác thanh niên, Đại hội chỉ rõ: “Đối với Thanh niên, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên Công sản Hồ Chí Minh ở mọi cấp, mọi ngành. Coi trọng hơn nữa việc giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ về chính trị, tư tưởng, văn hoá, nghề nghiệp, đạo đực, lối sống. Quan tâm đào tạo nghề và giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu học tập, lao động sáng tạo, hoạt động văn hoá, nghệ thuật, thể thao và giải trí lành mạnh cho thanh, thiếu niên. Tạo điều kiện cho Đoàn Thanh niên thực hiện tốt trách nhiệm đối với Đội Thiếu niên thực hiện tốt trách nhiệm đối với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Tạo môi trường xã hội lành mạnh, ngăn ngừa các tệ nạn xã hội và văn hoá phẩm độc hại. Chăm lo giáo dục, đào luyện thế hệ trẻ là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, các tổ chức trong hệ thống chính trị, của gia đình, nhà trường và của toàn xã hội. Nghiên cứu ban hành Luật thanh niên”.

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, hai đồng chí Hồ Đức Việt, Bí thư thứ nhất và đồng chí Vũ Trọng Kim Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn đều được bầu làm ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Từ ngày 28 đến ngày 30 tháng 12 năm 1996, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ 9 (khoá VI), đồng chí Vũ Trọng Kim, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng được bầu làm Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn thay đồng chí Hồ Đức Việt, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng được Đảng điều động nhận công tác mới.

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã đánh dấu một thời kỳ phát triển mới của đất nước ta: Thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Vô cùng phấn khởi và tự hào, đoàn viên, thanh niên đã nêu cao ý thức trách nhiệm; học tập, nghiên cứu các văn kiện Đại hội Đảng, thảo luận xây dựng các chương trình hành động của tuổi trẻ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng trong Đại hội Đoàn các cấp, chuẩn bị tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII.

Từ ngày 26 đến ngày 29 tháng 11 năm 1997, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh  đã diễn ra tại Thủ đô Hà Nội. Tham dự Đại hội có 899 đại biểu, đại diện cho trí tuệ và niềm tin của hàng triệu cán bộ, đoàn viên và tuổi trẻ Việt Nam. Đại hội vui mừng được đón đồng chí Đỗ Mười, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các đồng chí lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các anh hùng lao động, anh hùng lực lượng vũ trang, các đồng chí lãnh đạo Trung ương Đoàn các khoá. Đến dự Đại hội còn có nhiều đoàn đại biểu của các tổ chức thanh niên quốc tế, đoàn đại biểu thanh niên nhiều nước trong khu vực và trên thế giới.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng thời chí Tổng Bí thư Đỗ Mười đã đánh giá và biểu dương những đóng góp to lớn của thế hệ trẻ Việt Nam trong công cuộc đổi mới đất nước, xác định rõ vai trò của tuổi trẻ, phương hướng và nhiệm vụ của Đoàn và phong trào thanh niên nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.  “...Hơn 10 năm qua, trong sự nghiệp đổi mới, đoàn viên, thanh niên nước ta luôn phát huy truyền thống “Đâu Đảng cần thanh niên có, việc gì khó thì thanh niên làm” và đã có nhiều đóng góp tích cực vào những thành tựu to lớn về mọi mặt của đất nước xứng đáng là đội quân xung kích của cách mạng trong thời kỳ mới. Hai phong trào “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước” đã thu hút hàng triệu đoàn viên và thanh niên cả nước hăng hái tham gia. Nhiều cuộc vận động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, xóa mù chữ, tình nguyện đến công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo..., nhiều gương điển hình tiên tiến đã và đang xuất hiện. Trong hoạt động thực tiễn phong phú và sôi nổi đó, lớp thanh niên đó có kiến thức, giàu sức sống, năng động, sáng tạo và gắn bó với chế độ xã hội chủ nghĩa ngày càng đông đảo...”.

Đồng chí Vũ Trọng Kim, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa VI đã thay mặt Ban Chấp hành đọc diễn văn khai mạc và đồng chí Hoàng Bình Quân, Bí thư Trung ương Đoàn trình bày báo cáo chính trị trước Đại hội.

Đại hội đã đánh giá tình hình thanh niên, công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi trong nhiệm kỳ VI và thảo luận xây dựng phương hướng, nhiệm vụ công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi nhiệm kỳ 1997-2002. Tại Đại hội, Lực lượng TNXP Việt Nam vô cùng vinh dự được nhận danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” do Nhà nước phong tặng. Đại hội đã xác định mục tiêu chung của công tác Đoàn và phong trào thanh; thiếu nhi nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá là: Bồi dưỡng thế hệ trẻ Việt Nam thành lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc, xung kích thực hiện thắng lợi công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đại hội đã xác định phương hướng, nhiệm vụ cơ bản của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong nhiệm kỳ 1997-2002 và quyết định tiếp tục phát triển hai phong trào lớn “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước” lên tầm cao mới, nhằm tổ chức và động viên đoàn viên, thanh niên tình nguyện “lên rừng, xuống biển”, đem tài năng, sức trẻ đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa và xây dựng nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.

Báo cáo khẳng định: “Trong nhiệm kỳ qua, giữ vững và phát huy bản chất chính trị là lực lượng xung kích cách mạng của Đảng, là trường học xã hội chủ nghĩa rộng lớn của tuổi trẻ Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã bồi dưỡng, giáo dục, động viên và tổ chức cho hàng triệu đoàn viên, thanh niên đi đầu thực hiện công cuộc đổi mới đất nước; kiên trì tự đổi mới có kết quả, từng bước đưa công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi thích ứng với điều kiện mới; góp phần ổn định tình hình thanh niên. Vai trò, ảnh hưởng của Đoàn trong thanh niên và trong xã hội được giữ vững và phát huy”.

Với khẩu hiệu hành động: “Thanh niên Việt Nam xung kích, sáng tạo vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; vì tương lai tươi sáng của tuổi trẻ”. Đại hội đã đề ra những nội dung, giải pháp xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh và Chương trình hành động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và tuổi trẻ Việt Nam tham gia phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá gồm:

- Chương trình I: Giáo dục lý tưởng cho thanh niên; tham gia xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Chương II: Thanh niên học tập, sáng tạo, làm chủ khoa học - công nghệ.
- Chương III: Thanh niên tình nguyện thực hiện các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia.
- Chương IV: Thanh niên giúp nhau lập nghiệp, tham gia phát triển kinh tế - xã hội.
- Chương V: Thanh niên thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
- Chương VI: Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi đồng.
- Chương VII: Hội nhập quốc tế thanh niên và tăng cường công tác quốc tế của Đoàn.

Đại hội đã bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa VII gồm 125 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã bầu Ban Thường vụ gồm 23 ủy viên và bầu Ban Bí thư Trung ương Đoàn gồm 5 đồng chí, do đồng chí Vũ Trọng Kim, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng được bầu lại làm Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn. Tiếp đó Ban Thường vụ Trung ương Đoàn đã họp phân công đồng chí Bí thư Hoàng Bình Quân làm Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn.

Đồng chí Vũ Trọng Kim, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa VII đã đọc diễn văn bế mạc Đại hội vào sáng ngày 29-11-1997.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đánh dấu bước phát triển mới của phong trào thanh niên cũng như sự trưởng thành về mọi mặt của Đoàn và phong trào thanh niên nước ta.

Tháng 2 năm 1998, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ hai đã thảo luận và xây dựng Chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu niên năm 1998. Mặc dù gặp nhiều khó khăn khách quan to lớn như diễn biến thời tiết phức tạp, lũ lụt xảy ra ở nhiều địa phương, ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế châu á tới tốc độ phát triển kinh tế, nhưng cán bộ, đoàn viên, thanh niên ta đã nêu cao tinh thần khắc phục khó khăn, quyết tâm đẩy mạnh công tác Đoàn và tiếp tục phát triển phong trào thanh, thiếu niên.

Ngay từ đầu năm 1998, các cấp bộ Đoàn đã tổ chức nghiên cứu, thảo luận để quán triệt Nghị quyết Đại hội Đoàn VII thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia với nhiều hình thức phong phú, phù hợp với các đối tượng thanh niên. Công tác giáo dục chính trị, định hướng lý tưởng cho thanh niên, giáo dục chính trị, định hướng lý tưởng cho thanh niên, giáo dục pháp luật đã được các Tỉnh, Thành Đoàn triển khai bằng nhiều hình thức và các chủ đề gần gũi với đoàn viên, thanh niên như: “Tôi - Người đoàn viên thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh”, “Lý tưởng của thanh niên ngày nay”, “Hành trang vào thế kỷ 21”… Công tác giáo dục truyền thống, đạo đức cách mạng, giáo dục lòng yêu nước, xây dựng nếp sống mới có nhiều nét mới, hấp dẫn và hiệu quả hơn trước. Đoàn viên, thanh niên hào hứng tham gia các cuộc thi, biểu diễn ca nhạc “Âm vang Trường Sơn”, “Hát mãi khúc quân hành”, thi “Thanh niên hát dân ca”, “Liên hoan văn hoá các dân tộc thiểu số”…Thanh niên rất ưa thích, thuộc và hát các bài hát truyền thống, các ca khúc Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm 300 năm thành phố Sài Gòn, Thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức nhiều hình thức giáo dục truyền thống cho đoàn viên, thanh niên.

Các cấp bộ Đoàn đã chủ động đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục để quán triệt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước như quán triệt các Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) lần thứ 5, lần thứ 6, thứ 7… Nhiều cấp bộ Đoàn đã đầu tư biên soạn và phát triển tài liệu ở dạng hỏi đáp hoặc tài liệu chuyên đề phù hợp với từng đối tượng thanh niên. Nhiều địa phương đã chú ý đổi mới hình thức học tập nghị quyết của Đảng, phát luật, chính sách của Nhà nước thông qua thi tìm hiểu, sinh hoạt theo chuyên đề, tổ chức diễn đàn, thi tìm hiểu, sinh hoạt theo chuyên đề, tổ chức diễn đàn, thi tuyên truyền viên trẻ, lồng ghép với các hoạt động văn hoá, văn nghệ.

Để nâng cao nhận thức chính trị và giác ngộ lý tưởng  cho đoàn viên, thanh niên, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn đã quyết định lấy năm 1999 là năm mở đầu học lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên và tổ chức biên soạn, phát hành cuốn sách “5 bài học lý luận chính trị”. Đồng chí Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã quan tâm gửi thư ân cần khuyến khích thanh niên tích cực học tập chính trị để trang bị cho mình những kiến thức cơ bản. Thư có đoạn: “Mong rằng tất cả đoàn viên, thanh niên hãy ra sức học tâp để nắm vững lí luận và vận dụng tốt vào thực tiễn công tác của mình”. Các cấp bộ Đoàn đã tích cực triển khai việc học tập lý luận chính trị một cách đồng bộ và bước đầu đạt những kết quả tốt. Quán triệt Chỉ thị của đồng chí Tổng Bí thư, đến cuối năm 1999, tất cả các Tỉnh, Thành Đoàn và Đoàn trực thuộc đã triển khai việc học tập 5 bài học lý luận chính trị cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp, chỉ đạo điểm rút kinh nghiệm và tổ chức triển khai học tập cho đông đảo đoàn viên, thanh niên. Đã có trên 4 triệu lượt cán bộ, đoàn viên, thanh niên được học tập 5 bài học lý luận chính trị và hàng triệu lượt đoàn viên, thanh niên được học tập, quán triệt các Nghị quyết của Đảng và tham gia các sinh hoạt chính trị của Đoàn. Những địa phương đã làm tốt việc học tập 5 bài học lý luận chính trị là: Tây Ninh, Bình Dương, Đồng Nai, Hải Dương, Hà Tây, Yên Bái, Thanh Hoá, Lào Cai, Bắc Giang, Hoà Bình, Hưng Yên, An Giang, Sóc Trăng, Ninh Bình, Kiên Giang, Quảng Trị, Bình Định, Hà Giang, Quảng Ninh, Cần Thơ, Long An, Cà Mau, Phú Thọ, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Thuận, Đoàn Cơ yếu, Ban Công tác thanh niên quân đội…

Hoạt động “Chào thế kỷ mới” được mở đầu bằng 21 diễn đàn “Tầm nhìn thế kỷ” được nhiều địa phương triển khai, tổ chức các hoạt động lồng ghép gắn với hai phong trào lớn của Đoàn. Trong năm 1999, công tác giáo dục truyền thống tiếp tục được triển khai sâu rộng, nổi bật là các hoạt động mừng Đảng, mừng xuân, kỷ niệm ngày thành lập Đoàn 26-3-1999, kỷ niệm 45 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, 24 năm ngày giải phóng miền Nam, 30 năm thực hiện Di chúc của Bác Hồ, kỷ niệm 55 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam… Hai hoạt động quy mô lớn là cuộc hành quân về thăm căn cứ cách mạng Nước Oa (Trà My - Quảng Ngãi) và cuộc “Gặp gỡ Điện Biên 45 năm” đã được tổ chức thành công. Các hoạt động giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống dân tộc cho đoàn viên, thanh niên đã có sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, các cấp chính quyền và các tổ chức xã hội. Gắn việc giáo dục truyền thống với động viên phong trào thi đua yêu nước trong đoàn viên, thanh niên, các Tỉnh, Thành Đoàn đã phối hợp tổ chức thành công liên hoan thanh niên tiên tiến các tỉnh đồng bằng sông Hồng (lần thứ nhất), ngày hội văn hoá thanh niên các dân tộc Tây Nguyên, liên hoan Thanh niên giỏi nghề nông các tỉnh, thành phố miền Đông, Tây Nam Bộ, liên hoan phụ trách giỏi… Công tác giáo dục chính trị, giáo dục truyền thống trong hai năm sau Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ 7 đã được tăng cường chỉ đạo và triển khai mạnh mẽ, có tác dụng nâng cao nhận thức chính trị, giác ngộ lý tưởng, nhận thức về tình hình đất nước và trách nhiệm của thế hệ trẻ cho đoàn viên, thanh niên và khẳng định vai trò hạt nhân chính trị của Đoàn trong phong trào thanh niên nước ta.

Việc tuyên truyền, vận động xây dựng nếp sống mới trong đoàn viên, thanh niên được triển khai với nhiều cách làm sáng tạo trong các cuộc vận động “Tuổi trẻ sống đẹp”, diễn đàn “Cần kiệm là nếp sống đẹp của thanh niên”, cuộc vận động “Cưới theo nếp sống văn minh” và hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới trên địa bàn dân cư” do ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, phòng chống tệ nạn xã hội được tăng cường trên các phương tiện thông tin đại chúng của Đoàn, Hội, Đội và triển khai ở cơ sở với các hình thức như câu lạc bộ thanh niên với pháp luật, các đợt tuyên truyền, thi tìm hiểu, các Hội trại thanh niên phòng chống ma túy, Câu lạc bộ thanh niên phòng chống AIDS… Cuộc vận động thực hiện 3 mục tiêu: Dân số - Sức khoẻ - Môi trường tiếp tục được triển khai ở các cơ sở Đoàn. Các hình thức truyền thông tiếp tục phát triển như các đợt tuyên truyền, các cuộc thi tìm hiểu.. Cuộc thi “Vì sức khoẻ và hạnh phúc của bạn” trong năm 1999 đã nhận được 1,3 triệu bài dự thi. Các mô hình như Câu lạc bộ sức khoẻ sinh sản vị thành niên, đội lưu diễn từ làng đến làng về phòng chống tệ nạn xã hội và HIV/AIDS, mô hình Trung tâm tư vấn… tiếp tục phát triển. Từ 2 Trung tâm tư vấn do Trung ương thí điểm xây dựng năm 1998, đến cuối năm 1999 đã có thêm 7 Trung tâm tư vấn ở Khánh hoà, Quảng Nam, Đà Nẵng, Thái Nguyên, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Hải Dương, Hải Phòng… đã tư vấn qua điện thoại và trực tiếp cho hơn 50.000 trường hợp. Hoạt động thực hiện 3 mục tiêu: Dân số - Sức khoẻ - Môi trường đã tập trung vào nội dung mới là sức khoẻ sinh sản vị thành niên và các hoạt động truyền thông được kết hợp với triển khai các chương trình - dự án tạo thành hoạt động mạnh mẽ ở nhiều địa phương, cơ sở.

Hai phong trào lớn “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước” được đoàn viên, thanh niên tham gia đông đảo cùng với việc triển khai các chương trình hành động của Đại hội Đoàn lần thứ VII.

Phong trào “Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp, vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh”, đặc biệt là phong trào thanh niên, học sinh, sinh viên tình nguyện. Đã có hàng triệu lượt sinh viên, học sinh hăng hái đến các vùng sâu, vùng xa giúp đỡ đồng bào xây dựng nông thôn, phát triển sản xuất, chăm sóc y tế, khắc phục hậu quả thiên tai, hiến máu nhân đạo.

Từ ngày 22 đến ngày 23-12-1998, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI Hội Sinh viên Việt Nam đã được tổ chức tại Hà Nội với sự tham gia của 400 đại biểu. Thay mặt cho hơn 858.000 sinh viên cả nước về dự Đại hội. Đồng chí Lê Khả Phiêu, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đến dự và chỉ đạo Đại hội.

Đại hội đề ra 6 chương trình hoạt động của Hội và phong trào sinh viên đến năm 2003. Đại hội đã hiệp thương cử ra Ban Chấp hành Trung ương Hội gồm 63 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất của Ban Chấp hành đã cử ra Ban thư ký gồm 15 ủy viên. Đồng chí Hoàng Bình Quân, Bí thư Thường trực Ban Chấp hành Trung ương Đoàn được cử làm Chủ tịch Hội.

Công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, giáo dục truyền thống, phát luật, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước được triển khai với nhiều hình thức: tập huấn, nói chuyện, hội thảo, tọa đàm, tham quan… Bên cạnh việc nâng cao nội dung, cải tiến các hình thức hoạt động có từ trước, đã tập trung nhiều hơn cho một số hoạt động: định hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông trung học, khuyến khích sinh viên nghiên cứu khoa học, thi sáng tạo khoa học - kỹ thuật. Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên các trường Đại học, cao đẳng chủ động phối hợp với các phòng, ban của nhà trường tổ chức các Hội nghị chuyên đề về phương pháp học tập và nghiên cứu khoa học; phát triển các câu lạc bộ chuyên ngành, câu lạc bộ học thuật trong sinh viên. Các trường ở Hà Nội có 113 câu lạc bộ, ở thành phố Hồ Chí Minh có 92 câu lạc bộ, đội, nhóm học thuật thu hút đông đảo sinh viên tham gia. Năm học 1998-1999 trong các trường ở Hà Nội đã có 2.262 sinh viên tham gia nghiên cứu 1.642 đề tài khoa học, 1.458 sinh viên tham gia thi Olimpic các môn học. ở thành phố Hồ Chí Minh có 4.864 sinh viên tham gia Hội nghị nghiên cứu khoa học, 13.300 sinh viên tham gia báo cáo chuyên đề, 1.050 sinh viên tham gia các diễn đàn khoa học. Hội thi Tin học trẻ không chuyên đã được tổ chức từ các tỉnh, thành phố và cuộc thi cấp toàn quốc đã có 57 đội đại biểu của các tỉnh, thành phố tham dự. Các hình thức, các loại quỹ khuyến học, khuyến tài, các loại giải thưởng khoa học, kỹ thuật cho thanh niên ngày càng phong phú và được triển khai ở hầu hết các trường. Chỉ riêng Trung ương Hội sinh viên, năm học 1998-1999 đã trao 120 suất học bổng cho cán bộ, hội sinh, sinh viên học giỏi có hoàn cảnh khó khăn của 38 trường đại học, cao đẳng trong cả nước trị giá mỗi suất 1triệu đồng. Năm 1999, có 138.797 học sinh, sinh viên được nhận học bổng với số tiền 19.283 triệu đồng. Nhiệm kỳ vừa qua, toàn Đoàn đã trao 607.608 suất học bổng các loại với số tiền là 101.248 triệu đồng, tăng gấp 2,9 lần so với nhiệm kỳ trước, tổ chức 43.666 lớp học tình thương, xóa mù chữ cho 474.268 người.

Các hoạt động xã hội trong mùa hè như chiến dịch “ánh sáng văn hoá”, “Mùa hè thanh niên tình nguyện”, các hình thức lao động tình nguyện của học sinh, sinh viên tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, đem lại hiệu quả thiết thực, được xã hội đánh giá cao. Chương trình “Mùa hè thanh niên tình nguyện” năm 1999 của Thành Đoàn và Hội sinh viên thành phố Hà Nội tổ chức đã động viên hàng nghìn đoàn viên, thanh niên, sinh viên tình nguyện tham gia xoá đói giảm nghèo, xoá mù chữ, khám chữa bệnh cho đồng bào ở huyện Sóc Sơn và các địa bàn khác; khám chữa bệnh và phát thuốc cho đồng bào một số xã vùng cao ở Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang. Chiến dịch “Mùa hè xanh 99” của đoàn viên, thanh niên, sinh viên thành phố Hồ Chí Minh đã tập hợp được 3.300 sinh viên và đoàn viên thanh niên địa phương tham gia xóa mù chữ, hoạt động văn hoá - xã hội, xoá đói giảm nghèo tại 75 phường, xã thuộc 10 quận, huyện của thành phố trong đợt công tác kéo dài 23 ngày.

ở các địa phương bị thiên tai lũ lụt, thanh niên đã phát huy cao độ tinh thần anh dũng, khắc phục khó khăn, truyền thống đoàn kết, tương trợ lẫn nhau để cứu giúp đồng bào, bảo vệ tài sản Nhà nước và của nhân dân, khắc phục hậu quả lũ lụt, nhanh chóng ổn định đời sống, ổn định học tập. Đoàn viên, thanh niên học sinh, sinh viên, cả nước đã sôi nổi tình nguyện chia sẻ sách, vở, phương tiện học tập, quần áo, đóng góp lương thực, thực phẩm, tiền ủng hộ đồng bào và thanh niên vùng lũ lụt. Sinh viên Đà Nẵng, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh đã nhanh chóng tổ chức các đội sinh viên tình nguyện vận chuyển hàng cứu trợ tới đồng bào ngay trong khi lũ lụt và tham gia khắc phục hậu quả, ổn định sản xuất, làm vệ sinh môi trường, xây dựng lại nhà cửa, trường học. Hoạt động tình nguyện của đoàn viên, thanh niên học sinh, sinh viên chống và khắc phục hậu quả lũ lụt đã thể hiện truyền thống tốt đẹp, tính nhạy bén và tính tích cực xã hội của học sinh, sinh viên Việt Nam.

Chỉ hơn hai năm sau Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII và hơn một năm sau Đại hội toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ VI, phong trào “Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp, vì dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh” đã có bước phát triển mới mạnh mẽ với nét nổi bật là các hoạt động tình nguyện. Các lĩnh vực hoạt động tình nguyện trong đoàn viên, thanh niên học sinh, sinh viên ngày càng đa dạng như tình nguyện tham gia xóa mù chữ, tình nguyện làm công tác xã hội, tình nguyện hiến máu nhân đạo, tham gia xoá đói, giảm nghèo… Hoạt động tình nguyện trong học sinh, sinh viên đang trở thành phong trào rộng rãi và có sức lan toả nhanh chóng.

Tổ chức Đoàn các cấp đã động viên, tổ chức cho đoàn viên thanh niên xung kích tình nguyện tham gia thực hiện chương trình Quốc gia xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. Các cơ sở Đoàn ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa được sự phối hợp chặt chẽ của các đoàn viên, chiến sĩ bộ đôi biên phòng mở thêm nhiều lớp xoá mù chữ, chống tái mù chữ. Năm 1998 các cấp bộ Đoàn trong cả nước đã tổ chức được 4.604 lớp xoá mù chữ với sự tham gia dạy học của 23.360 đoàn viên, thanh niên, xoá mù chữ cho 87.600 người; năm 1999 tổ chức 6.367 lớp học xoá mù chữ với 26.590 đoàn viên, thanh niên tham gia dạy học, xoá mù chữ cho 132.250 người.

Đặc biệt, nhiệm kỳ vừa qua, toàn Đoàn đã trao 607.608 suất học bổng các loại, với số tiền là 101.248 triệu đồng, tăng gấp 2,9 lần so với nhiệm kỳ trước, tổ chức 43.666 lớp học tình thương, xóa mù chữ cho 474.268 người, tăng gấp 2,1 lần so với nhiệm kỳ trước.

Phong trào “Thanh niên lập nghiệp” ở khu vực nông thôn tiếp tục phát triển. Chương trình thanh niên nông thôn tham gia phát triển nông nghiệp và nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá được triển khai rộng rãi thông qua việc tiếp tục nhân rộng các mô hình đã có như câu lạc bộ khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, hội thi kỹ thuật nghề nông, hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật, tổ chức công trình thanh niên, điểm trình diễn kỹ thuật nghề nông, xây dựng vườn cây thanh niên, cánh đồng thanh niên…

Đến cuối năm 1999, các cấp bộ Đoàn tiếp tục duy trì hoạt động của 2.977 câu lạc bộ khuyến nông, thu hút hơn 82.700 thanh niên tham gia, tổ chức được 4.303 điểm trình diễn kỹ thuật với sự tham gia của 127.150 đoàn viên thanh niên. Việc hỗ trợ về vốn, kỹ thuật cho thanh niên nông thôn được quan tâm bên cạnh việc tăng cường động viên đoàn viên, thanh niên tự giúp đỡ nhau trong sản xuất. Hơn một chục nghìn dự án vay vốn từ các nguồn Quỹ quốc gia giải quyết việc làm đã giúp cho 133.872 thanh niên vay vốn sản xuất với số tiền là 203.942 triệu đồng; gần 7.000 hộ thanh niên nghèo được vay 11 tỷ từ nguồn vốn của ngân hàng người nghèo. Trong năm 1999, đoàn viên thanh niên đã tự giúp nhau với số vốn 67.183 triệu đồng. Việc đảm nhận công trình thanh niên ở nông thôn tiếp tục phát triển, 2.607.500 đoàn viên, thanh niên đã tham gia đảm nhận 34.896 công trình thanh niên. ở một số địa phương đã tổ chức hợp tác xã thanh niên theo luật hợp tác xã, nét mới trong hoạt động Đoàn ở nông thôn. Mô hình Làng Thanh niên, trang trại trẻ ở các tỉnh Tây Nguyên và miền núi phía Bắc tiếp tục phát triển, đã có hơn 1.500 trang trại trẻ, 400 Làng Thanh niên để tăng cường chỉ đạo, đầu tư phát triển mạnh hơn nữa.

Các khu kinh tế thanh niên gắn với dự án trồng 5 triệu ha rừng và lấn biển ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ninh, Tuyên Quang, Quảng Ngãi đang hoạt động có hiệu quả, tạo điều kiện định canh định cư cho hàng trăm gia đình trẻ. Lực lượng Thanh niên xung phong tiếp tục được kiện toàn, đảm nhận nhiều chương trình, phần việc trong các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia. Đề án xây dựng huyện đảo thanh niên Bạch Long Vĩ đã được Nhà nước phê duyệt và bắt đầu thực hiện có kết quả. Thông qua các dự án, đoàn viên, thanh niên và thanh niên xung phong ở các  tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Vĩnh Phú, đảo Bạch Long Vĩ đã trồng được 400 ha rừng, khoanh nuôi và bảo vệ 6.000 ha mặt nước ven biển.

Hoạt động dạy nghề, giới thiệu việc làm gắn với chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới cho thanh niên nông thôn được chú trọng. Trung tâm dịch vụ việc làm “Sông Hồng” của Trung ương Đoàn và các Trung tâm dịch vụ việc làm của các Tỉnh, Thành Đoàn đang phát triển hình thức dạy nghề tại chỗ cho thanh niên nông thôn để nâng cao trình độ kỹ thuật nông nghiệp, phát triển ngành nghề, góp phần chuyển đổi cơ cấu ngành nghề, cơ cấu lao động trong thanh niên nông thôn. Năm 1999, các Trung tâm dạy nghề và dịch vụ việc làm của Đoàn đã dạy nghề cho 131.680 thanh niên, giới thiệu việc làm cho 74.884 thanh niên. Huyện Đoàn Thăng Bình (Quảng Nam) đã phối hợp với Trung tâm dịch vụ việc làm của huyện, chủ động liên hệ với các doanh nghiệp để giới thiệu việc làm cho thanh niên. Một số địa phương đã chú trọng phát triển các nghề truyền thống, nghề thủ công mỹ nghệ xuất khẩu, chế biến nông sản để tạo thêm việc làm, giảm bớt tình trạng thiếu việc làm trong thanh niên nông thôn. Trong nhiệm kỳ vừa qua, các trung tâm dạy nghề và dịch vụ việc làm của Đoàn đã dạy nghề cho 689.093 thanh niên, giới thiệu việc làm cho 419.966 thanh niên.

Các cơ sở Đoàn đã tổ chức, động viên đoàn viên, thanh niên tham gia xay dựng cơ sở hạ tầng nông thôn như thay thế cầu khỉ ở đồng bằng sông Cửu Long; làm đường giao thông nông thôn; giữ vệ sinh, cảnh quan môi trường nông thôn… góp phần xây dựng nông thôn mới.

Trong phong trào thanh niên lập nghiệp đang hình thành và phát triển mô hình các đội hình thanh niên xung phong tình nguyện tham gia phát triển kinh tế - xã hội, phát triển nông thôn mới chống đói nghèo, chống thất nghiệp. Đây là nét mới đáng chú ý trong phong trào thanh niên nông thôn từ sau Đại hội Đoàn lần thứ VII.

Chương trình thanh niên tham gia phát triển công nghiệp và dịch vụ được tâp trung vào việc thực hiện chương trình liên tịch giữa Đoàn Thanh niên với Bộ Công nghiệp. Các hình thức hoạt động có tác dụng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao trình độ tay nghề cho thanh niên được chú trọng. Một số Tỉnh, Thành Đoàn có nhiều hình thức mới thu hút rộng rãi đoàn viên, thanh niên công nhân viên chức tham gia phong trào như Thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phong, Đồng Nai… Tính đến hết năm 1998, đoàn viên, thanh niên nhân viên chức đã đảm nhận 10.041 công trình thanh niên trị giá 88.318 triệu đồng; tổ chức 1.456 cuộc thi tay nghề, thi thợ giỏi, thu hút 75.284 đoàn viên, thanh niên tham gia, thực hiện 4.906 đề tài, sáng kiến. Năm 1999 đã có thêm 15.212 công trình thanh niên trong khối thanh niên công nhân viên chức. Đoàn viên, thanh niên trong cả nước đang sôi nổi thi đua đảm nhận công trình thanh niên và nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của công trình để tiến tới bình chọn 21 công trình tiêu biểu “Chào thế kỷ mới”. Năm 1999, có 4.832 đề tài, sáng kiến của đoàn viên, thanh niên được thực hiện, làm lợi 51.330 triệu đồng; 1.757 hội thi tay nghề do Đoàn phối hợp tổ chức, thu hút 96.735 đoàn viên, thanh niên tham gia. Tháng 11-1998, trên công trình xây dựng thủy điện Ialy, Trung ương Đoàn đã tổ chức tổng kết kế hoạch hoạt động của mô hình công trình Đoàn thanh niên đỡ đầu, đã khen thưởng, biểu dương nhiều tập thể và cá nhân tiên tiến xuất sắc.

Trong khu vực đô thị, các hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề, trợ vốn giúp thanh niên sản xuất, tham gia phòng chống tệ nạn xã hội được đẩy mạnh. Các trung tâm dạy nghề và dịch vụ việc làm của Đoàn đã tăng cường tư vấn nghề nghiệp cho thanh niên khối đường phố và trường học, tăng cường đào tạo nghề miễn phí cho bộ đội xuất ngũ, các đối tượng chính sách.

Nét mới, trong nhiệm kỳ vừa qua, lực lượng doanh nghiệp trẻ có sự phát triển tích cực, khẳng định sự trưởng thành của một lớp thanh niên biết làm giàu chính đáng, tham gia phát triển kinh tế – xã hội và giải quyết các vấn đề xã hội của thanh niên. Lực lượng trí thức trẻ tích cực nghiên cứu, lao động sáng tạo, tham gia chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ cho thanh niên nông thôn, vùng núi; nhiều đề tài, giải pháp có giá trị của trí thức trẻ đoạt giải thưởng VIFOTEC và các giải thưởng khác được ứng dụng trong thực tế, trí thức trẻ có vai trò ngày càng rõ trong nghiên cứu các đề tài quốc gia.

Trong phong trào “Tuổi trẻ giữ nước”, nhiều nội dung và hình thức hoạt động đã được tổng kết và triển khai ngày càng rộng rãi, thường xuyên ở cơ sở như các hoạt động viên thanh niên nhập ngũ, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn… Phong trào “Xứng danh anh bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục đẩy mạnh với những cuộc vận động mới như “Giành 3 đỉnh cao quyết thắng” (Lý tưởng đẹp - trách nhiệm cao; học tập tốt - hành động giỏi; đoàn kết tốt - kỷ luật nghiêm); mỗi chi đoàn thanh niên quân đội nhận giúp đỡ thường xuyên một gia đình đối tượng chính sách, mỗi Đoàn cơ sở quân đội nhận đỡ đầu một tổ chức cơ sở Đội Thiếu niên… là những nét mới trong phong trào thanh niên quân đội. Đến cuối năm 1998 đã có 2.046 gia đình chính sách được đăng ký giúp đỡ, 120 tổ chức Đội cơ sở được Đoàn cơ sở quân đội đỡ đầu. Trong phong trào thi đua “Thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy” của đoàn viên thanh niên lực lượng công an đã xuất hiện nhiều tấm gương anh dũng, mưu trí đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội; giúp nhân dân vượt qua thiên tai lũ lụt, dũng cảm hy sinh bảo vệ tính mạng, tài sản nhân dân, góp phần tạo ra môi trường để thanh niên các lực lượng vũ trang rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất cách mạng và trưởng thành về mọi mặt, xứng đáng là lực lượng xung kích trong bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, chỗ dựa vững chắc của hệ thống chính trị.

 Với nhiều cách làm tốt, hoạt động Đoàn trong các lực lượng vũ trang đã có thêm sức sống mới.

Các đội thanh niên xung kích an ninh, tổ tuần tra thanh niên, thiếu niên “Sao đỏ” duy trì thường xuyên hoạt động, góp phần tích cực giữ gìn an ninh, trật tự. Vai trò của tổ chức Đoàn trong đấu tranh ngăn ngừa, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội đã phát huy rõ hơn. Trung ương Đoàn và Bộ Công an đã tổ chức tổng kết 3 năm thực hiện Nghị quyết Liên tịch số 01 về ngăn ngừa và phòng chống tội phạm trong thanh, thiếu niên và đã ký Nghị quyết liên tịch số 02. Đến cuối năm 1999, tất cả các Tỉnh, Thành Đoàn, hơn 60% Đoàn cấp huyện và cơ sở đã triển khai Nghị quyết liên tịch số 02. Các hoạt động phòng chống ma tuý trong trường học đã được chú trọng đặc biệt với sự phát triển các hình thức đa dạng. Hội trại “Tuổi trẻ phòng chống ma tuý” của đoàn viên, thanh niên các tỉnh Trung du Bắc Bộ và đồng bằng sông Hồng tổ chức tại Bắc Giang (1998), ở Nghệ An, Tiền Giang (1999) đã thành công tốt đẹp. Đến tháng 11-1999 cả nước có 3.945 câu lạc bộ phòng chống tệ nạn xã hội, với 133.100 đoàn viên, thanh niên tham gia; có 35.073 đội thanh niên xung kích an ninh, thanh niên cờ đỏ với hơn 300.000 đội viên hoạt động thường xuyên.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, đoàn viên, thanh thiếu niên cả nước đã nhanh chóng dấy lên phong trào quyên góp ủng hộ đồng bào miền Trung bị thiên tai tàn phá nặng nề trong các cơn đại hồng thủy cuối năm 1999. Phong trào đã được sự tình nguyện tham gia sôi nổi của đoàn viên, thanh, thiếu niên, từ các em đội viên, học sinh đến đoàn viên, thanh niên các trường đại học cao đẳng, từ đoàn viên thanh niên miền núi, nông thôn đến đô thị, khu công nghiệp, từ thanh niên công nhân đến các doanh nghiệp trẻ, từ thanh niên các cơ quan hành chính sự nghiệp tới các đơn vị lực lượng vũ trang… Tuổi trẻ cả nước đã quyên góp được hơn 10 tỷ đồng và hàng trăm tấn hàng hoá và cử các đoàn công tác kịp thời cứu trợ đồng bào bị lũ lụt. Các cơ quan thông tấn, báo chí của Đoàn đã tập trung thông tin nhanh nhạy về tình hình lũ lụt, động viên các tấm gương anh dũng chống lũ lụt và còn tổ chức tiếp nhận, vận chuyển hàng cứu trợ. Tiêu biểu là các báo Thanh niên, Tiền phong, Thiếu niên Tiền phong, Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh, Tuổi trẻ Thủ đô, các Nhà xuất bản Kim Đồng, Nhà xuất bản Thanh Niên, các Chương trình phát thanh, chương trình truyền hình thanh niên. Phong trào cứu giúp ủng hộ đồng bào lũ lụt miền Trung được triển khai mạnh mẽ, đều khắp ở các Tỉnh, Thành Đoàn, Đoàn trực thuộc, tiêu biểu là trong đoàn viên, thanh niên Quân đội, Công an, Đường sắt, thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu, Hải Phong, Cần Thơ, Thanh Hoá, Quảng Nam, Thừa Thiên-Huế, Quảng Ngãi, Bình Định, Quảng Trị, Quảng Bình, Khánh Hoà… Từ trong khó khăn, gian khổ đã xuất hiện nhiều tấm gương đoàn viên, thanh niên anh dũng, nhiều tập thể thanh niên dũng cảm tô đẹp thêm hình ảnh của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ mới. Vào thăm đồng bào miền Trung trong những ngày bị thiên tai nặng nề, đồng chí Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã dành thời gian tiếp xúc với đại biểu các đội thanh niên tình nguyện đang làm nhiệm vụ cứu giúp đồng bào. Đồng chí Tổng Bí thư hoan nghênh và biểu dương tinh thần tình nguyện làm việc tận tụy không kể ngày đêm vượt qua mọi khó khăn, thiếu thốn của anh chị em. Sự quan tâm của đồng chí Tổng Bí thư đã làm cho anh chị em rất xúc động và phấn khởi.

Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” tiếp tục phát triển sâu rộng với các hoạt động phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng, giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ. Các cấp bộ Đoàn, Hội đến hết năm 1998, đã nhận phụng dưỡng đến cuối đời 3.016 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, nhận chăm sóc thường xuyên 8.290 mẹ. Năm 1998 và năm 1999, đoàn viên, thanh niên cả nước đã trao tặng 573 nhà tình nghĩa, tặng quà các gia đình chính sách trị giá hơn 60 tỷ đồng… Nhân ngày truyền thống Thanh niên xung phong 15-7-1998, cuộc gặp mặt Thanh niên xung phong đã được tổ chức trọng thể, Trung ương Đoàn đã xét tặng gần 20.000 Kỷ niệm chương cho cựu Thanh niên xung phong và cùng với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam đề xuất chính sách đối với Thanh Niên xung phong.

Trung ương Đoàn và ủy ban Thể dục thể thao đã ký Thông tư liên tịch nhằm đẩy mạnh hoạt động thể dục thể thao, rèn luyện thân thể trong thanh, thiếu niên, duy trì và đẩy mạnh phong trào “Khoẻ để lập nghiệp, giữ nước”. Nhiều giải thể thao quần chúng được tổ chức ở các cơ sở Đoàn, trong các lực lượng vũ trang. Các báo của Đoàn đã tổ chức tốt các hoạt động như chạy việt dã giải báo Tiền phong, bóng đá U21 báo Thanh niên, bóng đá thiếu niên, nhi đồng (báo Thiếu niên Tiền phong, Nhi đồng)…

Thực hiện chủ trương hướng về cơ sở của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, các Tỉnh, Thành Đoàn và Đoàn trực thuộc đã tăng cường đầu tư giúp đỡ cơ sở, tạo nên chuyển biến tích cực. Năm 1998 đã củng cố 4.790 chi đoàn, 727 đoàn cơ sở yếu kém. Nhiều Tỉnh, Thành Đoàn đã tổ chức sơ kết rút kinh nghiệm đẩy mạnh việc triển khai Chương trình rèn luyện đoàn viên. Tỷ lệ đoàn viên xếp loại trung bình và yếu giảm xuống; tổng kết năm 1998, theo sự sắp xếp phân loại ở 51 Tỉnh, Thành Đoàn, tỷ lệ đoàn viên xếp loại xuất sắc và loại khá đạt 80,5%. Trong năm 1998, cả nước kết nạp gần 750.000 đoàn viên mới (tăng hơn 4 lần năm 1991), đưa tổng số đoàn viên lên 3.587.000 người. Năm 1999 công tác phát triển đoàn viên được tăng cường hơn, đã kết nạp được 855.396 đoàn viên mới. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ 4 đã ra nghị quyết quan trọng về xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn, đặc biệt là trên địa bàn dân cư đồng thời với việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên. Được sự chỉ đạo sát sao và cụ thể của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, các cấp bộ Đoàn trong cả nước đã xây dựng kế hoạch triển khai NQ04 của Trung ương Đoàn bước đầu đạt nhiều kết quả tốt. Công tác Đoàn tham gia xây dựng Đảng được quan tâm chỉ đạo; các cấp bộ Đoàn đã tổ chức các hoạt động tìm hiểu về Đảng, các đợt học tập các Nghị quyết của Đảng, tổ chức các diễn đàn thanh niên góp ý kiến xây dựng Đảng. Công tác giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng được chú trọng cả về số lượng và chất lượng. Năm 1998, hơn 171.000 đoàn viên ưu tú đã được giới thiệu với Đảng và trong đó 52.840 đồng chí đã được kết nạp vào Đảng. Năm 1999 toàn Đoàn giới thiệu 212.150 đoàn viên ưu tú, được kết nạp Đảng 55.623 đồng chí chiếm 50,5% trong tổng số đảng viên mới là trí thức, sinh viên, học sinh phổ thông trung học tiếp tục tăng. Đã thành lập mới nhiều chi đoàn, đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Ban Chấp hành Đoàn các cấp được kiện toàn, hoạt động hiệu quả hơn.

Công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên tiếp tục được đẩy mạnh và có bước phát triển mới. Một số địa phương tiếp tục thành lập ủy ban Hội Liên hiệp Thanh niên cấp tỉnh như Nam Định, Lai Châu…, đưa tổng số địa phương có uỷ ban Hội cấp tỉnh, thành lên 60, với hơn 2,1 triệu hội viên (không kể hội viên của các tổ chức thành viên tập thể). Tháng 8-1998, Đại hội các nhà doanh nghiệp trẻ đã được tổ chức tại Hà Nội và cử ra Hội đồng Doanh nghiệp trẻ Việt Nam. Các cấp bộ Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tích cực triển khai tổ chức đại hội hoặc hội nghị đại biểu của cấp, chuẩn bị tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam lần thứ IV. Các tỉnh phía Bắc tập trung kiện toàn ủy ban Hội các cấp và đầu tư cho công tác cán bộ. Các tỉnh phía Nam tập trung cho công tác hội viên và nâng cao chất lượng hoạt động của cơ sở Hội. Thông qua các phong trào hành động cách mạng, đặc biệt là phong trào “Thanh niên tình nguyện”, ảnh hưởng và khả năng huy động thanh niên của tổ chức Đoàn ở nhiều nơi được nâng cao, các cấp bộ Đoàn quan tâm chỉ đạo toàn diện công tác Hội, lựa chọn những cán bộ ưu tú, có năng lực và được thanh niên tín nhiệm phụ trách công tác Hội. Tính đến hết nhiệm kỳ đã có 61/61 tỉnh, thành phố và 1 ngành đã thành lập ủy ban Hội cấp tỉnh, tăng 21 đơn vị so với nhiệm kỳ trước.

 Trong hai năm 1998 và 1999, cả nước đã phát triển 990.000 hội viên mới. Nhiều cơ sở Hội làm tốt việc giới thiệu hội viên để kết nạp Đoàn. Qua Đại hội các cấp, tổ chức và hoạt động của Hội Sinh viên Việt Nam có bước tiến mạnh mẽ. Đến cuối năm, trong các trường đại học, cao đẳng đã có 73 trường xây dựng Hội Sinh viên Việt Nam với 5.198 chi đội, 1.090 câu lạc bộ, đội, nhóm với hơn 280.000 hội viên. Một sự kiện quan trọng trong phong trào sinh viên là Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI Hội Sinh Viên Việt Nam tiến hành từ ngày 22 đến ngày 23 tháng 12 năm 1998 tại Hà Nội. 400 đại biểu thay mặt cho hơn 858.000 sinh viên cả nước đã mang về Đại hội không khí trẻ trung, trí tuệ, khí thế quyết tâm rèn đức, luyện tài, phấn đấu trở thành những người trí thức xã hội chủ nghĩa “vừa hồng vừa chuyên”, vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đồng chí Vũ Trọng Kim, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã phát biểu chào mừng Đại hội: “... Lực lượng sinh viên nước ta đã phát triển mạnh mẽ, phong trào sinh viên trên các lĩnh vực học tập, rèn luyện, tham gia nghiên cứu khoa học và hoạt động xã hội ngày càng sôi động, có hiệu quả, công tác của Hội Sinh viên Việt Nam đã phát huy được tác dụng về nhiều mặt với vai trò nòng cốt của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Với khẩu hiệu hành động của sinh viên là: “Sinh viên Việt Nam rèn đức, luyện tài vì tương lai tươi sáng”. Đại hội đã đề ra 6 Chương trình hoạt động Hội và phong trào sinh viên đến năm 2003. Đại hội đã hiệp thương cử ra Ban Chấp hành Trung ương Hội gồm 63 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành đã cử ra Ban Thư ký gồm 15 ủy viên, Đồng chí Hoàng Bình Quân, Bí thư Thường trực Ban Chấp hành Trung ương Đoàn được cử làm Chủ tịch Hội. Đại hội lần thứ VI Hội Sinh viên Việt Nam đánh dấu bước chuyển biến mới của phong trào sinh viên Việt Nam trong những năm chuyển giao thế  kỷ. Ngay sau Đại hội, các chương trình hoạt động Hội đã được triển khai mạnh mẽ ở các trường đại học, cao đẳng, học sinh, sinh viên rất phấn khởi vì được học tập và rèn luyện trong bối cảnh đất nước tiếp tục ổn định về chính trị, kinh tế giữ được nhịp độphát triển khá, văn hóa – xã hội tiếp tục có bước phát triển, an ninh quốc phòng, an toàn xã hội được giữ vững, quan hệ quốc tế được mở rộng.

Những yếu tố trên đã tiếp sức và cổ vũ mạnh mẽ sinh viên “rèn đức, luyện tài” thực hiện tốt các chương trình mà Đại hội VI của Hội đã đề ra. Cùng với việc triển khai có kết quả các chương trình hành động do Đại hội lần thứ VI Hội Sinh viên Việt Nam đề ra, trong nhiệm kỳ qua trong các trường đại học, và cao đẳng đã dấy lên một số phong trào lớn do Hội chỉ đạo: Phong trào “Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp, vì dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Trong thành tích học tập vì ngày mai lập nghiệp nổi lên gương mặt trẻ tiêu biểu năm 1999, đó là một tài năng toán học Đỗ Quang Yên người Xứ Thanh, sinh viên Học viện công nghệ Bưu chính viễn thông Việt Nam. Anh đã đoạt giải Nhất Toán quốc gia lớp 12 (1998-1999) và Huy chương Vàng kỳ thi Olimpíc Toán quốc tế tại Rumani... Các cấp bộ Đoàn đã tích cực khuyến khích, động viên và góp phần hình thành “xã hội học tập”.

Cac hoạt động xây dựng môi trường văn hóa, phòng chống tệ nạn xã hội được tổ chức sâu rộng thu hút đông đảo thanh niên trường học tham gia. Các hoạt động khác, như: “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, được tổ chức thường xuyên như chăm sóc, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng, thăm hỏi gia đình chính sách, xây dựng nhà tình nghĩa. Phong trào “Hiến máu nhân đạo” được thanh niên trường học khởi xướng, duy trì và phát triển ngày càng mạnh mẽ. Hàng năm có hàng chục ngàn thanh niên trường học tham gia tuyên truyền và hiến máu nhân đạo, góp phần cứu sống hàng nghìn bệnh nhân. Thanh niên trường học tiếp tục là lực lượng nòng cốt trong phong trào “Hiến máu nhân đạo”.

Đặc biệt, công tác xây dựng cơ sở Hội Sinh viên đã có kết quả và tiến bộ rõ rệt. Đến cuối năm 1999 đã có thêm 16 cơ sở Hội cấp trường được thành lập, nâng tổng số Hội cấp trường lên 85 đơn vị và hơn 6.000 chi Hội với hơn 300.000 hội viên.

Công tác chuẩn bị tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam được xúc tiến mạnh mẽ, với nhiều hoạt động phong phú thu hút hàng triệu hội viên, thanh niên tham gia tạo nên khí thế thi đua sôi nổi, rộng khắp góp phần tích cực làm chuyển biến phong trào thanh niên.

Có thể khẳng định rằng trong 2 năm (1998-1999) sau Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII trên cơ sở đẩy mạnh các hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên trong đó nổi lên phong trào Thanh niên tình nguyện, công tác xây dựng củng cố tổ chức Đoàn và đoàn kết tập họp thanh niên đã có bước tiến vượt bậc như là cột mốc đánh dấu quá trình phát triển mới của sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác Đoàn và phong trào TN do yêu cầu của tình hình, nhiệm vụ mới đang đặt ra trước thềm thế kỷ 21.

Công tác Đội và phong trào thiếu nhi tiếp tục phát triển, tạo môi trường thuận lợi cho đội viên, thiếu nhi học tập, rèn luyện, củng cố tổ chức Đội, tham gia xây dựng Đoàn. Các phong trào, các chương trình như  “Tiến bước lên Đoàn”, “Vường hoa điểm mười”, “Điểm tốt mùa thi”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Vì điểm tựa tiền tiêu”, “Đọc và làm theo báo Đội”… phát triển ở mọi nơi. Nhiều hoạt động như “Thành phố Bác Hồ - Thành phố của em”, “Chủ nhân Thăng Long 1000 năm”, “Đồng Nai - Biên Hoà 300 năm”, “50 năm chhiến thắng Sông Lô”… đã nâng cao lòng tự hào, lòng yêu quê hương, đất nước cho đội viên, thiếu niên. Từ tháng 7-1998, phong trào “Vòng tay bè bạn” do Hội đồng Đội Trung ương phát động đã nhanh chóng lan toả và đem lại những kết quả đáng mừng với hơn 10 tỷ đồng giúp đỡ bạn nghèo, vận động 19.870 bạn quay lại trường học tập, 2.160 em có hoàn cảnh khó khăn được đề nghị miễn giảm học phí. Các điểm vui chơi cho thiếu nhi ở địa bàn dân cư tiếp tục được xây dựng; Nam Định có hơn 200 điểm, Thái Bình có 243 điểm vui chơi cho thiếu nhi ở xã, phường. Hoạt động của hệ thống Nhà thiếu nhi được đẩy mạnh. Số lượng tăng từ 226 năm 1997 lên 240 nhà thiếu nhi năm 1998. Nhiều tỉnh, thành đã đầu tư kinh phí lớn cho xây dựng, nâng cấp nhà thiếu nhi như Lạng Sơn, Quảng Bình, Quảng Trị, các huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng), Tam Điệp (Ninh Bình), Núi Thành (Quảng Nam), Điện Biên (Lai Châu), Tiến Yên (Quảng Ninh), Anh Sơn (Nghệ An)… Nhiều hoạt động liên kết giữa các Nhà thiếu nhi trong từng vùng trên cả nước được tổ chức tốt, có tác động đẩy mạnh và tạo nên sự thống nhất cao trong hệ thống Nhà thiếu nhi trong cả nước. Năm 1998 có 2,8 triệu nhi đồng được tập hợp vào các Sao Nhi đồng, kết nạp hơn 1,4 triệu đội viên mới, 5 triệu em đạt danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ, 8.400 liên đội đạt danh hiệu liên đội mạnh. Năm 1999 có 1.586.644 đội viên mới được kết nạp, 378.473 đội viên lớn được kết nạp Đoàn; cả nước có 6.924.840 đội viên được công nhận là cháu ngoan Bác Hồ, bằng 75% tổng số đội viên trong cả nước.

Chất lượng công tác xây dựng Đội được nâng cao, 100% tỉnh, Thành Đoàn triển khai thực hiện chương trình rèn luyện đội viên, chăm lo củng cố tổ chức Đội. Công tác Sao nhi đồng, công tác đội viên trưởng thành có chuyển biến tốt.

Tuy nhiên, công tác Đội và phong trào thiếu nhi trong nhiệm kỳ qua còn có một số hạn chế: Vai trò phụ trách thiếu nhi của cán bộ Đoàn và đoàn viên chưa được phát huy đầy đủ, còn coi đó là công việc của đội ngũ cán bộ phụ trách thiếu nhi; hoạt động thiếu nhi ở địa bàn dân cư có tiến bộ, nhưng còn khó khăn; Đoàn chưa xây dựng được đội ngũ cộng tác viên giỏi làm công tác thiếu nhi, nguồn lực cho hoạt động Đội còn hạn chế.

Hoạt động quốc tế của Đoàn từ sau Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII được đẩy mạnh. Quan hệ giữa Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc, Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng Lào, Đoàn Thành niên Cộng sản Cu Ba, Đoàn Thanh niên xã hội chủ nghĩa Kim Nhật Thành được củng cố; đồng thời Đoàn ta đã tiếp xúc hoặc thiết lập quan hệ với Tổ chức thanh niên Palestin, Tổ chức NASYO (Irắc), Đoàn Thanh niên Cộng sản Bồ Đào Nha, Thụy Điển, tổ chức thanh niên Mêhicô, Achentina, Ca na da, Hàn Quốc… Các hoạt động song phương và đa phương với các tổ chức thanh niên trong khu vực cũng được đẩy mạnh như Chương trình Hữu nghị cho thế kỷ 21, Tàu thanh niên Đông Nam á, Hội nghị các tổ chức thanh niên Châu á - Thái Bình Dương, Hội thảo thanh niên khu vực về phòng chống ma túy (tại Hà Nội), Ngày thanh niên ASEAN… Đoàn đã phát huy tốt vai trò trong tiểu ban Thanh niên ASEAN, tích cực tham gia và đóng góp có chất lượng trong các hoạt động của Liên đoàn Thanh niên Dân chủ thế giới. Năm 1998 đã cử 64 đoàn với  336 lượt cán bộ, đoàn viên thanh niên tham gia các hoạt động quốc tế và đón 65 đoàn với 612 lượt người đến thăm, làm việc và giao lưu với thanh niên Việt Nam. Năm 1999 đã tổ chức 98 đoàn ra với  396 lượt cán bộ, đoàn viên thanh niên và đón 32 đoàn vào tới 470 lượt người đến thăm và làm việc tại Việt Nam. Đoàn đã phối hợp chặt chẽ với ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam và đã phát huy tốt vai trò trong các hoạt động đối ngoại Nhà nước về lĩnh vực thanh niên. Các hoạt động quốc tế của Đoàn năm 1998 đã có tác dụng tạo thêm nguồn lực đẩy mạnh phong trào thanh niên trong nước và nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn và thanh niên Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Nhìn chung, công tác quốc tế của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có sự phát triển mới về chất, hoạt động đối ngoại, quan hệ hợp tác quốc tế được mở rộng, đa phương hóa, đa dạng hóa, góp phần tăng cường hiểu biết, hữu nghị, đoàn kết và hợp tác với thanh niên các nước, hỗ trợ phong trào thanh thiếu nhi trong nước, thực hiện nhiệm vụ đối ngoại nhân dân của Đảng, đóng góp tích cực vào phong trào thanh niên Thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc dân chủ và tiến bộ xã hội, nâng cao vị thế của tổ chức Đoàn trong phong trào thanh niên quốc tế.

Với sự chỉ đạo tập trung, sâu sát của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, sự nỗ lực của các cấp bộ Đoàn và cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong hai năm 1998 và năm 1999, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên nước ta đã có nhiều tiến bộ vượt bậc. Đoàn viên, thanh niên và tổ chức Đoàn các cấp đã có nhiều cố gắng to lớn phát huy mạnh mẽ nội lực để khắc phục khó  khăn nhằm phát triển phong trào thanh thiếu niên. Hai phong trào lớn “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước” tiếp tục được phát triển sâu rộng. Phong trào thanh niên tình nguyện đang ngày càng mở rộng trong các đối tượng thanh niên, trong các lĩnh vực hoạt động của Đoàn, là bước phát triển mới của phong trào thanh niên từ sau Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII. Giữ vững vai trò hạt nhân chính trị trong phong trào thanh niên trong hai năm 1998, 1999, Đoàn đã tăng cường công tác giáo dục chính trị, giáo dục truyền thống nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về tình hình, nhiệm vụ cách mạng và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong giai đoạn mới. Công tác xây dựng Đoàn, đoàn kết tập hợp thanh niên và công tác Đoàn tham gia xây dựng Đảng đã có những nỗ lực trên nhiều mặt và thu được kết quả ngày càng lớn cùng với việc tăng cường quá trình xã hội hoá công tác thanh niên. Vai trò, uy tín của Đoàn được nâng cao trong xã hội, sức thu hút của Đoàn đối với thanh niên được tăng thêm. Những kết quả công tác Đoàn đạt được trong hai năm 1998, 1999 đã góp phần quan trọng làm chuyển biến mạnh mẽ tình hình thanh niên nước ta, tạo đà thuật lợi cho sự phát triển của phong trào thanh niên trong năm 2000 và những năm tiếp theo.

Tại lễ hội tưng bừng chào năm 2000 của tuổi trẻ Thủ đô Hà Nội tổ chức vào đêm đón giao thừa (1999-2000), đồng chí Phạm Thế Duyện, ủy viên thường vụ, thường trực Bộ Chính trị đã công bố đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn với Đảng và Nhà nước lấy năm 2000 là Năm thanh niên.

Ngày 10-1-2000, trong văn bản số 378-CV/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng gửi Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ghi rõ: “Thường vụ Bộ Chính trị đồng ý với đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về việc lấy năm 2000 là Năm thanh niên (tờ trình số 122TT/TWĐTN ngày 2-12-1999 và công văn số 124/TWĐTN ngày 15-12-1999)”.

Trong bài phát biểu quan trọng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam (15-1-2000), đồng chí Lê Khả Phiêu, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã nêu lên ý nghĩa và nội dung của Năm thanh niên:

… “Kết thúc một thế kỷ đấu tranh oanh liệt là Nâmư thanh niên. Vinh dự và hào hùng xiết bao! Năm thanh niên là năm học tập và truyền thụ lý tưởng yêu nước, nâng cao bản lĩnh chính trị và năng lực nghiệp vụ; là năm nâng cao chất lượng toàn diện về học tập và nghiên cứu. Thanh niên có nghề và tiến lên đuổi kịp trình độ hiện đại của thế giới: là năm tình nguyện, xông pha đem hết sức trẻ và hoài bão cách mạng hoàn thành bất cứ nhiệm vụ nào của Đảng và Nhà nước giao cho… là năm các nhà khoa học trẻ, các nhà doanh nghiệp trẻ có nhiều sáng tạo mới, cống hiến mới góp phần giải quyết các vấn đề thực tiễn của nền kinh tế - xã hội nước ta; là năm thanh niên giữ nghiêm phép nước, rèn luyện sức khoẻ, đời sống lành mạnh, sinh hoạt văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc”…

Trong phiên làm việc đầu năm với Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã phát biểu hoan nghêng “Năm thanh niên” và trao nhiệm vụ cho đoàn viên, thanh niên cả nước thực hiện một số chương trình, dự án kinh tế - xã hội lớn và đặt ra yêu cầu cho Trung ương Đoàn tổ chức kết hợp, phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành triển khai có kết quả các chương trình, dự án nêu trên.

Từ "Năm thanh niên", hai phong trào lớn "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" đã được các cấp bộ Đoàn đẩy lên thành cuộc vân động "Thanh niên tình nguyện" và phong trào này đã nhanh chóng chuyển thành cao trào trong các tầng lớp, đối tượng thanh niên vào hai năm 2001 và 2002. Thanh niên nông thôn nô nức tham gia xây dựng nông thôn mới phát triển kết cấu hạ tầng cơ sở, tham gia xây dựng và chi viện cho tuyến đường Trường Sơn công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Các Tổng đội thanh niên xung phong trên các cung đường Trường Sơn đã làm việc quên mình được Nhà nước biểu dương. Đến đầu năm 2002, trên 390 cầu khỉ ở đồng bằng sông Cửu Long đã được các đội Thanh niên tình nguyện xây dựng thành cầu kiên cố và bán kiên cố. Chương trình xây dựng huyện đảo Bạch Long Vỹ, đảo Thanh niên đã hoàn thành nhiều hạng mục lớn và trở thành một địa danh có sức hút về kinh tế - xã hội và du lịch. Ngoài ra Nhà nước đã chấp nhận dự án của Đoàn Thanh niên cho phép xây dựng Cồn Cỏ thành đảo Thanh niên thứ hai. Đông đảo trí thức trẻ đã tham gia phong trào tình nguyện phát triển nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Phong trào "Giành ba điểm cao Quyết thắng" và "Thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy" thực sự biến thành tình cảm và là trách nhiệm của đoàn viên, thah niên trong các lực lượng vũ trang.

Năm 2001-2002 - Năm xã hội tình nguyện vì trẻ em đặc biệt khó khăn theo tinh thần chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ là một trong những dấu ấn của phong trào thanh niên tình nguyện được các cấp bộ Đoàn triển khai có kết quả; Các cấp bộ Đoàn đã trao 14.580 suất học bổng, tặng hơn 500.000 cuốn vở, tập giấy, hàng chục ngàn bộ quần bộ; 571.000 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được chăm sóc, 300 công trình dành cho trẻ em cấp tỉnh, huyện đã đi vào hoạt động.

Đầu năm 2001, đồng chí Vũ Trọng Kim, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn được Đảng điều động nhân công tác mới. Tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ 9 ngày 18 tháng 6 năm 2001, đồng chí Hoàng Bình Quân được bầu làm Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ IX, đồng chí Hoàng Bình Quân được bàu làm ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng; đồng chí còn giữ trách nhiệm Chủ nhiệm ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam, đồng chí Trương Thị Mai, Bí thư Trung ương Đoàn được cử làm Bí thư thường trực Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam.

Mùa hè năm 2002, hơn 3 triệu đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên đã hăng hái tham gia phong trào thanh niên tình nguyện. Ngoài ra gần 100 thanh niên tình nguyện từ nhiều nước châu Âu và Mỹ đã đến Việt Nam tham gia làm tình nguyện viên trong việc xây dựng đường Hồ Chí Minh và các công trình khác.